ความหมาย

      “จิตวิทยา”เป็นศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมและกระบวนการทางจิต โดยศึกษาว่าสิ่งเหล่านี้ได้อิทธิพลอย่างไรจากสภาวะทางร่างกาย สภาพจิตใจและสิ่งแวดล้อมภายนอก

จิตวิทยา ตรงกับภาษาอังกฤษว่า Psychology มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก 2 คำ คือ Phyche แปลว่า วิญญาณ กับLogos แปลว่า การศึกษา ตามรูปศัพท์ จิตวิทยาจึงแปลว่า วิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับวิญญาณ

การเรียนรู้ (Learning) ตามความหมายทางจิตวิทยา หมายถึง การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของบุคคลอย่างค่อนข้างถาวร อันเป็นผลมาจากการฝึกฝนหรือการมีประสบการณ์

            จิตวิทยาการเรียนการสอน คือการ นำความรู้ด้านจิตวิทยา มาใช้ในการสอนเพื่อช่วยแก้ไขปัญหาและส่งเสริมในการเรียนการสอนให้ดีขึ้น

ความรู้ที่อยู่ในขอบข่ายการเรียนการสอน 

           

1.  ความรู้เรื่องพัฒนาการมนุษย์

            2.  หลักการของการเรียนรู้และการสอนประกอบด้วยทฤษฎีการเรียนรู้และการเรียนรู้ชนิดต่างๆ

             3.  ความแตกต่างระหว่างบุคคลที่มีผลต่อการเรียน

             4.  การนำเอาหลักการและวิธีการเรียนรู้ไปใช้ในการแก้ปัญหาการเรียนการสอน  

หลักการสำคัญ 

1.  มีความรู้ในเนื้อหาวิชาที่สอน

2.  มีความสามารถในการประยุกต์หลักการจิตวิทยาเพื่อการเรียนการสอน

3.  มีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ใหม่

4.  มีเจตคติที่ดีต่อผู้เรียน

 จิตวิทยาครู 

ครู  หมายถึง  ผู้สอน  มาจากภาษาบาลีว่า “ครุ”

ภาษาสันสกฤตว่า “คุรุ” แปลว่า หนัก  สูงใหญ่ 

                        -  ครูต้องรับภารหนักในหน้าที่และความรับผิดชอบ

                        -  ครูต้องมีความหนักแน่น  สุขุม  ไม่วู่วาม  ทั้งความคิดและการกระทำ

 หลักการที่สำคัญสำหรับครู 

- การสร้างบรรยากาศในห้องเรียน 

- ไม่รื้อฟื้นปัญหาที่เคยเกิดขึ้น 

- ให้ความยุติธรรมแก่เด็ก อย่างเท่าเทียมกัน

- ตั้งเป้าหมายที่นักเรียนสามารถทำได้ 

- ครูควรบอกถึงข้อจำกัดของตน 

- ครูควรทราบข้อจำกัดของเด็กแต่ละคน 

- ครูควรใส่ใจเด็กทุกคน  

จิตวิทยาการเรียนรู้

1.สติปัญญาของผู้รับรู้ ถ้าสติปัญญาดีจะเรียนรู้ได้เร็ว
2. ความตั้งใจในกิจกรรมที่ผู้รับรู้สัมผัส
3. ความสนใจ การมีสมาธิจดจ่อกับสิ่งนั้น
4. สภาพจิตใจของผู้รับรู้ในขณะนั้น

ลำดับขั้นของการเรียนรู้

ในกระบวนการเรียนรู้ของคนเรานั้น จะประกอบด้วยลำดับขั้นตอนพื้นฐานที่สำคัญ 3 ขั้นตอนด้วยกัน คือ

(1) ประสบการณ์

(2) ความเข้าใจ

(3) ความนึกคิด

จิตวิทยาการศึกษา

           

โดยทั่วไปแล้ว เนื้อหาของจิตวิทยาการศึกษาที่เป็นความรู้พื้นฐานสำหรับครูและนักการศึกษาประกอบด้วยหัวข้อต่อไปนี้

1.  ความสำคัญของวัตถุประสงค์ของการศึกษาและบทเรียน

2. ทฤษฎีพัฒนาการ และทฤษฎีบุคลิกภาพ

3.  ความแตกต่างระหว่างบุคคลและกลุ่ม

4.  ทฤษฎีการเรียนรู้ 

5.  ทฤษฎีการสอนและเทคโนโลยีทางการศึกษา

6.  หลักการสอนและวิธีสอน

7.  หลักการวัดผลและประเมินผลการศึกษา

8.  การสร้างบรรยากาศของห้องเรียน

ความสำคัญของจิตวิทยาการศึกษาต่ออาชีพครู

วิชาจิตวิทยาการศึกษาสามารถช่วยครูได้ในเรื่องต่อไปนี้

๑.  ช่วยครูให้รู้จักลักษณะนิสัย (Characteristics) ของนักเรียนที่ครูต้องสอน

๒.  ช่วยให้ครูมีความเข้าใจพัฒนาการทางบุคลิกภาพบางประการของนักเรียน

๓.  ช่วยครูให้มีความเข้าใจในความแตกต่างระหว่างบุคคล

๔.  ช่วยให้ครูรู้วิธีจัดสภาพแวดล้อมของห้องเรียนให้เหมาะสมแก่วัย

๕.  ช่วยให้ครูทราบถึงตัวแปรต่าง ๆ

๖.  ช่วยครูในการเตรียมการสอนวางแผนการเรียน

๗.  ช่วยครูให้ทราบหลักการและทฤษฎีของการเรียนรู้

๘.  ช่วยครูให้ทราบถึงหลักการสอนและวิธีกานที่มีประสิทธิภาพ

๙.  ช่วยครูให้ทราบว่านักเรียนที่มีผลการเรียนดี ไม่ได้เป็นเพราะระดับเชาวน์ปัญญาอย่างเดียว

๑๐.  ช่วยครูในการปกครองชั้นและการสร้างบรรยากาศของห้องเรียน